مشاور و روانشناس کودک در یزد در گفتگو با خبرنگار یزد آوا، مسائل اقتصادی و شرایط اجتماعی را  دلیل رواج تک فرزندی در خانواده‌ها عنوان کرد و گفت: عمده والدین ترس از این دارند که با بیش از یک فرزند نتوانند از پس مسائل اقتصادی برآیند و همچنین وجود برخی معضلات اجتماعی را نیز دلیلی بر داشتن تعداد فرزندان کمتر می‌دانند که هر دو دلیل غیر قابل قبول است.

«مرضیه جعفری هروفته» با اشاره به اینکه تک فرزندی به خودی خود آسیبی ندارد، تصریح کرد: عمدتا بسیاری از خانواده‌های دارای تک فرزند از شیوه‌های درست تربیتی آگاه نیستند و همین شیوه‌های نادرست که تحت تاثیر احساحسات نیز قرار می‌گیرند تک فرزندان را در معرض آسیب‌های روانی  و اجتماعی قرار می‌دهند و موجب می‌شود تا در سنین بالاتر آنها در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار بگیرند در حالی که اگر خانواده‌ها با همین شرایط تعداد فرزندان بیشتری داشتند فرزندانشان در معرض آسیب کمتری قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه شیوه‎های نادرست تربیتی در خانواده‌های تک فرزندی مانند شمشیر دو لبه است و  کودکان را در معرض بسیاری از آسیب‌ها قرار می‌دهد، گفت: سخت‌گیری و سهل گیری خانواده‌هایی با تک فرزند هر کدام آسیب‌های را به همراه دارد که در این خصوص خانواده‌های سخت‌گیر انتظار دارند که فرزندشان به تمام آمال و آرزوهای آنها دست پیدا کند و انتظاراتی بالاتر از سن او دارند که فرزند را در معرض فشارهای روحی و روانی قرار می‌دهند و در مقابل خانواده‌های سهل‌گیر از این جهت که تنها یک فرزند دارند در پی برآوردن تمام نیازهای وی برمی‌آیند و این محبت و توجه زیاد خود پایه بسیاری از آسیب‌هاست.

جعفری شکل نگرفتن مسئولیت پذیری و در مقابل مسئولیت‌پذیری بیش از حد را از آسیب‌هایی دانست که برای تک فرزندان وجود دارد و افزود: خانواده‌های سهل‌گیر تمام نیازهای فرزند خود را برآورده می‌کنند و کارهای شخصی او را برای آن انجام می‌دهند که این موضوع فرزند را مسئولیت‌ناپذیر بار می‌آورد و علاوه بر آن در مدرسه و اجتماع نیز به عنوان فردی مسئولیت ناپذیر شناخته می‌شود.

وی ادامه داد: در خانواده‌هایی که بسیار سخت‌گیر و حساس باشند آسیب دیگری که فرزند را تهدید می‌کند این است که در رابطه با والدین احساس گناه کند و بخواهد تمام نیازها و کمبودهای عاطفی والدین را برطرف کند و مسئولیت‌های بزرگی را بپذیرد که این رفتارها موجب می‌شود که در ایام کودکی خود را با بزرگسالی وفق دهد و نیازهای عاطفی او در کودکی سرکوب شود که آسیب‌های زیادی برای او به همراه دارد.

این کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی اعتماد به نفس کاذب و در مقابل اعتماد به نفس پایین را از جمله دیگر آسیب‌هایی که تک فرزندان را تهدید می‌کند عنوان کرد و گفت: برخی والدین کودک را بسیار اغراق آمیز و غیرطبیعی مود توجه قرا رمی‌دهند که این موضوع وی را دچار اعتماد به نفس کاذب می‌کند و این فرزند زمانی که وارد یک محیط اجتماعی می‌شود می‌بیند که عده‌ای خیلی از او بهتر و بالاتر هستند و این موجب می‌شود که کودک دچار ناامیدی شود و عوارض عاطفی زیادی را برای او به دنبال داشته باشد و در مقابل  والدینی نیز وجود دارند که به فرزند خود اجازه هیچ خطرکردنی را نمی‌دهند و این موجب می‌شود که فرزند آنها اعتماد به نفس پایین تربیت شود و حتی برای کوچکترین کارها نیز خود را ناتوان ببیند.

جعفری، خودخواهی و بی اعتنایی  به خواست دیگران و در مقابل تلاش بیش از حد برای برآورده کردن خواسته دیگران را از جمله دیگر آسیب‌های تک فرزندی برشمرد و اضافه کرد: گاهی درخانواده‌های تک فرزند آنقدر به او بها داده می‌شود و  به او محبت و رسیدگی می‌شود که این کودک فقط می‌تواند به خود فکر می‌کند و اینکه دیگران در چه شرایطی هستند و بحث‌هایی چون همدلی و مشارکت برای او معنایی ندارد و نمی‌تواند به دیگران و خواسته‌های دیگران توجه کند.

وی ادامه داد: در مقابل خانواده‌های تک فرزندی وجود دارند که به خاطر توجه‌ای که فرزند خود دارند این فرزند سعی می‌کند آرزوهای دیگران را برآورده کند و شاید فراتر از استعداد و توانایی‌هایی که دارد می‌خواهد خواسته‌های اطرافیان خود را برآورده کند که موجب می‌شود از بسیاری از لذت‌هایی که از این دوران باید ببرد محروم بماند و آسیب‌های زیادی ببیند.

وی تصریح کرد: درخانواده‌های با بیشتر از یک فرزند والدین تنها دلبستگی و وابستگی به یک فرزند را ندارند و عشق و علاقه آنها منوط به یک فرزند نیست و این موضوع بسیاری از اضطراب‌ها را کم می‌کند که موجب پویایی خانواده و رسیدگی بیشتر به فرزندان می‌شود که مزایای زیاد دارد.

 این مشاور و روانشناس کودک ادامه داد: فرزندان در این خانواده‌های پرجمعیت  چون تنها نیستند می‌دانند برای رسیدن به خواسته‌ها خود با هم رقابت کنند و برای اینکه خود را اثبات کنند باید تلاش کنند و این موضوع موجب می‌شود توانایی و استعدادهای واقعی فرزند شکوفا شود و به رشد استعدادهای او کمک کند و به گونه‌ای نیست که والدین به صورت کاذب استعدادهای او را معرفی کنند.

جعفری با اشاره به وجود مسئولیت ‌پذیری بیشتر در خانواده‌هایی با بیش از یک فرزند گفت: در این خانواده‌ها و ظایف و مسئولیت‌ها بین اعضای خانواده تقسیم می‌شود و فرزندان تعهد بیشتری نسبت به کارها دارند و چون با افراد بیشتری درارتباط هستند از رشد اجتماعی بالاتری برخورداند و در اموری چون مشارکت و همدردی و همدلی پر رنگ‌تر است و فرزندان این خانواده‌ها اجتماعی‌تر هستندو انزوا و گوشه‌گیری در آن‌ها کمتر دیده می‌شود.

وی گفت:  درخانواده‌ها با بیش از یک فرزند، فرزندان کمتر در اختلافات خانوادگی وارد می‌شوند و از این نظر آسیب کمتری آنها را تهدید می‌کند در حالی که تک فرزندان از اختلافات خانوادگی احساس گناه می‌کنند و فکر می‌کنند آنها موجب اختلاف هستند و یا اینکه با یکی از والدین علیه دیگری ائتلاف تشکیل می‌دهند.

این کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی با تأکید بر اینکه خانواده‌ها باید از روش‌های صحیح تربیتی آگاه شوند، تصریح کرد: خانواده‌هایی که از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطح خوبی قرار دارند تعداد فرزندان بیشتر را باید به عنوان کمک به خود، فرزندان و جامعه تلقی کنند و ترس از مسائل اقتصادی نداشته باشند و بدانند که هزینه‌های اقتصادی که بیهوده برای یک فرزند هزینه می‌شود برای خانواده‌هایی که چند فرزند دارند می‌تواند به صورت بهینه مصرف شود.

جعفری ادامه داد: خانواده‌ها باید نگاه واقع بینانه‌ای داشته باشند و معضلات اجتماعی را مانع فرزند‌آوری قرار ندهند و باید توجه داشت که تعداد فرزندان بیشتر به این معنی نیست که فرزندان ما رها شده‌اند و آسیب‌های اجتماعی آنها را تهدید می‌کند بلکه چنانچه خانواده‌ها روش‌های صحیح تربیتی را برای فرزندان به کار برند و پویاتر باشند از آسیب‌های اجتماعی مصون می‌مانند.

انتهای پیام/ف